Okulista dziecięcy
Niedowidzenie, czyli zmniejszenie ostrości wzroku bez organicznej przyczyny o co najmniej 2 rzędy na tablicach do badania ostrości wzroku w porównaniu z okiem zdrowym. Niedowidzenie powstaje na skutek tłumienia bodźców wzrokowych w korze mózgowej i może być spowodowane przez:
- jednostronny zez
- różnowzroczność
- graniczenie używania oka
- dużą wadę refrakcji, głównie nadwzroczność
- niezborność
Niedowidzenie jednego oka często jest rozpoznawane przez przypadek. Nieraz pacjent długo nie zdaje sobie sprawy, ze jedno oko pracuje znacznie słabiej. I dopiero kiedy zasłoni sobie to dominujące stwierdza, że co jest nie tak. Głębokość niedowidzenia (inaczej stopień niedowidzenia), zależy od wieku, w którym pojawia się przeszkoda dla obuocznego widzenia. Im młodsze dziecko, tym łatwiej powstaje u niego niedowidzenie.
Jakie objawy u dzieci w wieku przedszkolnym lub szkolnym powinny być sygnałem do odwiedzenia okulisty?
- zezowanie
- mrużenie oczu (np. podczas oglądania telewizji, czytania, rysowania)
- częste tarcie oczu (także częste bóle głowy)
- wzbranianie się przed pisaniem i czytaniem
- trudności z czytaniem drobnego druku
- trzymanie książek blisko oczu
- nieumiejętność pisania w prostej linii
- przekręcanie głowy (jakby dziecko próbowało patrzeć jednym okiem) przy czytaniu, pisaniu i rysowaniu
- pochylanie się nad kartką przy czytaniu, pisaniu i rysowaniu
- trudności z rozpoznawaniem przedmiotów w słabo oświetlonym pomieszczeniu
- trudności z rozpoznawaniem kolorów
Niepokojące mogą być również problemy pozornie nie związane z widzeniem, takie jak niechęć do wysiłku intelektualnego (zwłaszcza związanego z czytaniem), nieumiejętność kończenia zadań przedszkolnych i szkolnych w określonym czasie, problemy z koncentracją podczas pisania lub czytania itd. To wszystko może być skutkiem nieskorygowanych wad wzroku.
Co zatem
należy zrobić?
Niezależnie od przyczyny niedowidzenia lekarz koniecznie musi określić wadę refrakcji, po porażeniu akomodacji (po kroplach tropicamid 1% lub po atropinie) a następnie skorygować maksymalnie wadę wzroku w oku niedowidzącym. Jeśli pacjent nie akceptuje na początku pełnej korekcji wady moc soczewki można zmieniać przy każdej wizycie kontrolnej i stopniowo zwiększać jej moc. Jeśli oko ma już właściwą korekcję to zadaniem pacjenta jest ćwiczenie z zasłanianiem oka dominującego aby to słabsze musiało się wysilić. W takich przypadkach warto też włączyć ćwiczenia ortoptyczne. Zaleca się także ćwiczenia celownicze wykorzystujące koordynację oko–ręka, w których leczone dziecko powinno używać niedowidzącego oka do takich zajęć, jak malowanie, rysowanie, układanie drobnych klocków, nawlekanie koralików.
Poprawę można uzyskać tym szybciej, im młodsze jest leczone dziecko i im stopień niedowidzenia jest mniejszy. Jeżeli leczenie rozpoczyna się zbyt późno, wówczas zwykle nie uzyskuje się już znaczącej poprawy i obniżona ostrość wzroku pozostaje.